Έτσι λοιπόν η καλονοικοκυρά οφείλει να είναι πάντοτε προετοιμασμένη και να διαθέτει μια σειρά από τραταρίσματα. Διάφορα γλυκά ταψιού, κουλουράκια και παξιμαδάκια, μεζέδες που να γίνονται γρήγορα για ένα ούζο κλπ. Πριν όμως από οτιδήποτε άλλο, θα βγει ένα γλυκό του κουταλιού! Το γλυκό κουταλιού είναι το πρώτο κέρασμα που έρχεται στον επισκέπτη (χωρίς καν αυτός να ερωτηθεί, είναι τόσο αυτονόητο) μαζί με ένα ποτήρι δροσερό νερό και έπονται όλα τα υπόλοιπα. Πρόκειται για μια παράδοση που δεν έχει καθόλου ατονήσει, ακόμα και στο σύγχρονο παρόν. Αρκεί να πάτε μια-δυο επισκέψεις σε κάποια σπίτια, αν είστε τυχεροί και έχετε φίλους στη Λέσβο, και θα το διαπιστώσετε και μόνοι σας.
Όλες ανεξαιρέτως οι Μεσοτοπίτισσες φτιάχνουν γλυκά κουταλιού. Εφόσον το γλυκό αυτό έχει τόσο περίοπτη θέση, όλες, και οι νεότερες κοπέλες, μαθαίνουν να τα φτιάχνουν. Ανάλογα με την εποχικότητα αλλάζει η γκάμα, η οποία περιλαμβάνει όλα τα φρούτα και πάρα πολλά λαχανικά. Υπάρχουν όλα τα γνωστά, όπως κεράσι, βύσσινο, νερατζάκι, φυστίκι, συκαλάκι, κυδώνι, καρπούζι, όλα τα εσπεριδοειδή, μήλο, αχλάδι, βερίκοκο κλπ, αλλά και μελιτζανάκι, κολοκύθι... Υπάρχουν και ορισμένα που, από όσο γνωρίζω, δεν τα φτιάχνουν πουθενά αλλού, όπως το ντοματάκι (το πομοντόρι), το ατζούρι (είδος αγγουριού!) και το σίρκο (είδος φρούτου συγγενικό με το τζίτζιφο) και άλλα πάρα πολλά και εκλεκτά.
Χώρια που οι γυναίκες στο Γυναικείο Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Μεσοτόπου (για τον οποίο έχω ξαναγράψει εδώ) το προχώρησαν όχι ένα, αλλά πολλά βήματα μακριά! Μετατρέπουν σχεδόν τα πάντα σε γλυκό κουταλιού. Πριν μερικά χρόνια μάλιστα βραβεύτηκαν για το γλυκό κουταλιού ελιά και πέρσι έφτιαξαν γλυκό κουταλιού πατάτα για την αντίστοιχη Γιορτή Πατάτας στο Μεσότοπο.
Έτσι κι εγώ, στα βήματα των άξιων αυτών γυναικών, είπα να φτιάξω γλυκό σταφύλι και μάλιστα το βάλαμε ως δείγμα και στο Γαστρονομικό Ημερολόγιο 2017 του Συλλόγου Μεσοτοπιτών. Είναι ένα εύκολο γλυκό και μπορεί οποιοσδήποτε να ξεκινήσει με αυτό την ενασχόληση με το είδος των γλυκών κουταλιού.
Αφού συμβουλεύτηκα απαραιτήτως και την πεθερά μου, που είναι άφθαστη μαστόρισσα στα γλυκά και όχι μόνο, έφτιαξα δύο δόσεις. Στην πρώτη δόση έβαλα ένα κιλό σταφύλια και την αρωμάτισα με αμπαρόριζα, ενώ στη δεύτερη δόση έβαλα δύο κιλά σταφύλια και έριξα μια βανίλια για άρωμα. Και τις δύο φορές έβρασα το γλυκό το βράδυ και το άφησα να ξεκουραστεί μέχρι την επομένη, για να δω αν είχε βγάλει νερά και αν είχε δέσει καλά. Στη δόση νούμερο δύο χρειάστηκε κι άλλο βράσιμο, ίσως λόγω της μεγαλύτερης ποσότητας.
Τα γλυκά κουταλιού είναι τα πιο υγιεινά γλυκά, αφού περιέχουν μόνο ζάχαρη και όχι βούτυρο, αυγά, ζύμες κλπ., που για πολλούς είναι απαγορευμένα. Μπορούμε λοιπόν να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για γλυκιά γεύση με μια μικρή ποσότητα από το γλυκό αυτό. Κι αν μάλιστα είναι και φτιαγμένο από τα χέρια μας, είναι εντελώς αγνό, χωρίς τίποτα το χημικό.
Στην υγειά σας λοιπόν! Με σταφύλι, αλλά και Βύσσινο και νεράτζι, του κουταλιού γλυκό....
2 κιλά σταφύλια
(σταφίδα κορινθιακή
χωρίς κουκούτσι)
1 κιλό ζάχαρη
1 βανίλια
ή λίγη αμπαρόρριζα
1/2 κουταλάκι τσαγιού ξινό
(κιτρικό οξύ)
Τα ξαναβάζουμε στη φωτιά. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και να ανακατεύουμε καλά. Όταν αρχίσει να βράζει ξανά, χαμηλώνουμε την ένταση της εστίας (εγώ με max το 9 το έβαλα στο 4) και το αφήνουμε να βράσει. Σε αυτή τη φάση προσθέτουμε και τη βανίλια/ή αμπαρόριζα, καθώς και το ξινό. Σιγοβράζουμε μέχρι να δούμε ότι αρχίζει να δένει, γύρω στο 15-20 λεπτά.
Τότε αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε να κρυώσει εντελώς μέχρι την επόμενη μέρα. Τότε ελέγχουμε το δέσιμο και αν χρειαστεί ξαναβράζουμε για λίγο. Ρίχνουμε με μια κουτάλα το γλυκό σε βάζα γυάλινα που προηγουμένως έχουμε αποστειρώσει (δες εδώ πώς γίνεται η αποστείρωση), τα βιδώνουμε καλά και τα γυρίζουμε ανάποδα. Τα αφήνουμε έτσι μέχρι να κρυώσουν τελείως και μετά τα αποθηκεύουμε. Διατηρούνται τουλάχιστον ένα χρόνο.