Η διατροφή των ανθρώπων εκείνο τον καιρό ήταν εξαιρετικά λιτή. Πλούσιοι και φτωχοί στο τραπέζι τους είχαν απλώς τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους και δε χωρούσαν υπερβολές και σπατάλες. Το ψωμί αποτελούσε τη βάση της καθημερινής διατροφής, ενώ τα όσπρια και τα λαχανικά συμπλήρωναν το γεύμα τους. Τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα ήταν σπανιότερα και καταναλώνονταν κυρίως σε θρησκευτικές εορτές και κοινωνικές συναθροίσεις.
Μια φθηνή πηγή πρωτεΐνης ήταν βέβαια το αυγό και οι άνθρωποι το μαγείρευαν με πολλούς τρόπους. "Εφθά", σφιχτά βρασμένα δηλαδή, ¨τηγανιστά" και "συντριμμένα", χτυπημένα δηλαδή για ομελέτα, και το περίφημο "σπογγάτο", που φτάνει ως εμάς, ελάχιστα παραφρασμένο ως σφουγγάτο!
Πρόκειται για μια εύκολη ομελέτα φούρνου εμπλουτισμένη με κρεμμύδι και κολοκύθι. Σε μια άλλη παραλλαγή, που μου είπαν, έφτιαχναν και το κουταλιαστό σφουγγάτο. Στην παραλλαγή αυτή δεν βάζουμε κολοκύθι και το φτιάχνουμε ως εξής: παίρνουμε κουταλιές από το μίγμα και τις τηγανίζουμε σε καυτό λάδι, περίπου σαν ακανόνιστους κεφτέδες.
Στη Λέσβο αγαπάμε πολύ το σγουγγάτο και το φτιάχνουμε συχνά, το σερβίρουμε δε ως κυρίως φαγητό, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και ως πρώτο πιάτο.
Επιτρέψτε μου εδώ να παραθέσω ένα παραδοσιακό τραγούδι της Λέσβου ερμηνευμένο από τον αείμνηστο Μεσοτοπίτη τραγουδιστή Στρατή Ράλλη, το "'Έχασα μαντήλι".
1 κιλό κολοκύθια τριμμένα
6 αυγά
2-3 κρεμμυδάκια φρέσκα
1 κρεμμύδι ξερό
μισό μάτσο μαϊντανό
λίγη φρυγανιά για πασπάλισμα
4 κουταλιές ελαιόλαδο Μυτιλήνης
αλάτι και πιπέρι
Ψιλοκόβουμε τα κρεμμύδια και τα σωτάρουμε σε δυο κουταλιές λάδι. Προσθέτουμε και τα κολοκύθια και τα σωτάρουμε όλα μαζί ακόμα λίγο.